Kadifekale, Büyük İskender’in generallerinden Lysimachos tarafından yaptırılır ve böylece İzmir yabancı kavimlerin saldırılarından da korunur. Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde onarım gören kalenin günümüzde görülen duvarlarının önemli bölümü Orta Çağ’a aittir. İ. Ö. III. Yüzyıl yapımı olan kale surları içinde Bizanslılar’dan kalma sarnıç ve depolar bulunmaktadır. Vaktiyle körfeze bakan kuzey yamacından bir amfi tiyatro ve batıya bakan tepelerin yamacında stadyum bulunmaktaysa da zamanla bu yapılar, genellikle “Başka yapılarda kullanılmak üzere” taşları sökülerek yok edilir ve yerleşim bölgesi altında kalırlar. 2014 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sponsorluğunda yapılan komulaştırma çalışmalarının tamamlanması sonucu Antik Tiyatro’da kazı çalışmaları başlamıştır. Kadifekale, Körfez’in ve onu çevreleyen tüm yerleşim alanlarını muhteşem bir açıyla görüşe sahip, 185 metre yükseklikteki tepe üzerindedir. “Yukarı Kale” olarak da anılmıştır. Kadifekale yapıldığı dönemde günümüzdeki halinden daha büyüktür. Surlar üzerinde yirmi dört burç ve kule vardır ve dış surlar denize kadar inmektedir. Kalenin ve dolayısı ile İzmir’in iki ana kapısı vardır. Bunlardan birincisi günümüzün Eşrefpaşa semti olan bölgede Efes ve Kolophon’a uzanan yolun, diğeri ise günümüzün Basmane semti olan bölgede Sardes’e uzanan yolun başladığı kapılardır. İ. S. 178 ve 1739 depremlerinde oldukça hasar gören yapı, 395 yılında ise Bizanslılar tarafından onarılır. XV. Yüzyıl’dan başlayarak ve özellikle Ok Kalesi yapıldıktan sonra kalede yaşayan herkes aşağıya, kıyıdaki yerleşim yerlerine doğru inmeye başlar ve Kadifekale’de yerleşim terk edilir. Adını, Evliya Çelebi’nin yakıştırmasıyla Büyük İskender’in düşmanı, efsane kraliçe Kaydafe’den alan ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında bu kez çevresinde yerleşimin başladığı Kadifekale’nin bir bölümünden sökülen taşların bu konutlarda kullanılması sonucu, çökme tehlikesi başlar. Tepenin hemen altındaki bir ilkokul inşaatı bile bu taşlarla yapılır. İzmir Belediyesi tarafından 1955 yılında yaptırılan önemli yenileme çalışması sonucu, Yunan işgali dönemi dışında, 1317 yılından bu yana hep Türklerin elinde bulunan Kadifekale günümüzdeki görünümüne kavuşur. Kadifekale’nin ana giriş kapısı önünde ve hemen batı yönündeki surlara bakıldığında temel seviyesinde, üsttekilerden daha büyük kesme taş bloklar görülür. Biçimleriyle bu taşların Helenistik Dönem’e ait olduğu hemen anlaşılır. Güney bölümündeki Helenistik sur kalıntıları kazısı da sürmektedir. Ana kapıdan içeriye girildiğinde karşımıza çıkan avlu Akropol’ün batı yönündeki başlangıç noktasıdır. Helenistik ve Roma dönemi sur kalıntıları arasında Ortaçağ’ın tuğla da katılmış özensiz işçiliği de görülür. Akropol’ü çevreleyen bu surlardan ayrılarak kuzey yönüne uzayan kent surları günümüzdeki Basmane semtini, batı yönüne uzayanı ise günümüzdeki Değirmandağ’ın önemli bir bölümünü içine alarak denize ulaşmıştır. İzmir’e tarih içinde gelen gezginlerin bazıları, eserlerinde kale ana giriş kapısının hemen yanındaki duvarda yer alan bir Amazon başından söz eder. Sonraları söküldüğü anlaşılan Amazon’un ne olduğu bilinmemektedir. Kalenin içinde girişten sonra sol yönde bir setin üstünde görülen kalıntı, XIV. Yüzyıl sonlarına doğru Kale Kadısı Ahmet oğlu İlyas tarafından yaptırılan bir camiye aittir. Bu caminin daha önce aynı yerde var olduğu bilinen Apocalyps Kilisesi üzerine inşa edildiği öne sürülür. Bir başka varsayım ise bu kilisenin de, Büyük İskender’in düş gördüğü Nemesis Tapınağı’nın yerinde olduğudur. Cami ile kazı sürmektedir. Öte yandan, girişin hemen karşısında yer alan zemindeki tonozlu yapı, Bizans döneminde de kullanılan Roma yapısı bir sarnıçtır.Sarnıç son dönemlerde temizlenmiş ve rahat giriş çıkış için uygun bir merdiven de yapılmıştır. Sarnıcın duvarlarında yıllarca birikmiş kireç katmanları görebilirsiniz. Kadifekale, İzmir şehri ve Körfez’in genel görünümünü en iyi izleyeceğiniz bir noktadır. Kadifekale’ye asla fotoğraf makinesiz gelinmemelidir. Kadifekale ziyaretinizde hemen yanındaki Hava Kuvvetleri Şehitliği ile Hacı Bey Camii’ni de ziyaret edebilir. Ayrıca Ayla Ökmen Kent Seyir Terası’nda şehrin güzelliğini bir başka açıdan da izleyebilirsiniz. İzmir tarihinde önemli yeri olan Saint Polycarpe’nin öldürüldüğü varsayılan Antik Stadyum da Kadifekale’nin batı yönünde yer almaktaysa da, bu alan günümüzde tamamen yerleşim altında kalmıştır. (Kadifekale, Konak Saat Kulesi’ne karayolu ile 3630 m. uzaklıktadır.)
İ. Ö. VI. Yüzyıl’da, Lydia ordusunu yenip Sardes’in (Salihli) yıkımı ile başlayan Pers egemenliği, Büyük İskender’in İ. Ö. 334 yılında başlayan Büyük Doğu Seferi ile sona erer. Böylelikle başlayan Helenistik Dönem, Doğu Akdeniz kentlerinde yeni bir anlayış sonucu olarak özellikle deniz ticaretine açık, yamaçta yer alan yerleşim yerleri görülmeye başlar. Daha güvenli bir yere taşınma hareketi sonucu birçok kentin yeri değişir. Smyrna da bu kentler arasındadır. Büyük İskender bir gün Pagos Dağı yamaçlarında avlanırken, yorgun düşer ve söylenceye göre Tanrıça Nemesis’e adanmış bir tapınağın önündeki ulu bir çınar ağacının gölgesinde uykuya dalar. Düşünde gördüğü iki su perisi İskender’e şehri uykuya daldığı yere taşımasını öğütler. Bu arada kahinler de kehanette bulunur: “Pagos’ta kurulacak olan şehirde yaşayacak olanlar, eski Samyrnalılardan üç ya da dört kez daha mutlu olacaklardır.” Kadifekale, bu kehanetten yola çıkılarak İ. Ö. IV. Yüzyıl’da kurulan yeni kentin Helenistik ve Roma dönemindeki akropolü ve günümüze kadar ulaşmayı başarmış görkemli kalesidir.
Hacı Bey Camisi
Cami, Moralı Baladur Hacı Bey namıyla ünlü Yunus oğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırılmış ve 6 Aralık 1889tarihinde ibadete açılmıştır. 4 Mart 1898 tarihinde vefat eden Mehmet Ağa ve 1906 yılında vefat eden karısı Hatice, cami avlusundaki hazireye defnedilmişlerdir. “Topaltı Baladur Camisi” ya da “Topaltı Camisi” olarak da bilinmektedir. 2012 yılında tamamen elden geçirilerek yenilenmiştir.
